Θα συνεχίσουν να ανεβαίνουν οι τιμές των τροφίμων;
Οι τιμές των τροφίμων είναι υψηλές και αναμένεται να αυξηθούν περαιτέρω. Οι μέσες αυξήσεις των τιμών το 2022 κυμαίνονταν από 15 τοις εκατό για τις πατάτες και τα φρέσκα ψάρια έως 65 τοις εκατό για το ηλιέλαιο και το κραμβέλαιο. Αν συγκρίνετε τον Ιούνιο του 2021, οι διαφορές τιμών είναι ακόμη μεγαλύτερες. Οι λόγοι για τις αυξήσεις των τιμών είναι διαφορετικοί και μερικές φορές ακατανόητοι. Αυτό φάνηκε επίσης από έλεγχο αγοράς από το κέντρο συμβουλών καταναλωτών της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας (NRW) τον Μάρτιο του 2023.
Όσον αφορά τα λαχανικά και τα φρούτα, για παράδειγμα, η Γερμανία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εισαγωγές από άλλες χώρες. Οι τιμές των εισαγόμενων αγαθών όπως τα μαρούλια, οι ντομάτες, οι πιπεριές και τα αγγούρια έχουν αυξηθεί κατακόρυφα τους τελευταίους μήνες. Αυτό οφείλεται εν μέρει στις κακές συγκομιδές λόγω των ακραίων καιρικών συνθηκών στις προμηθευτές χώρες γύρω από τη Μεσόγειο. Οι τιμές της πατάτας είχαν αυξηθεί για πέντε μήνες μετά την κακή συγκομιδή το φθινόπωρο του 2022, αλλά τώρα έχουν επιστρέψει σε κανονικά επίπεδα. Οι τιμές των λαχανικών και των φρούτων έχουν αυξηθεί λιγότερο από τις τιμές των ζωικών προϊόντων και των φυτικών ελαίων σε ποσοστιαίες τιμές. Παρά την πανδημία και τον πόλεμο της Ουκρανίας, βρίσκονται σε μεγάλο βαθμό στον εποχιακό κύκλο τιμών.
Οι αποτυχίες των καλλιεργειών στις χώρες παραγωγής παίζουν επίσης ρόλο στην αύξηση των τιμών των σιτηρών. Επιπλέον, βασίζονται στις παγκόσμιες αγορές και χρηματιστήρια, όπου το σιτάρι και το καλαμπόκι αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης ή κερδοσκοπίας. Παρά την πτώση των τιμών, το ηλιέλαιο και το κραμβέλαιο πιθανότατα δεν θα φτάσουν στο επίπεδο πριν από τον πόλεμο της Ουκρανίας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι υψηλές τιμές ενέργειας, ειδικά των καυσίμων, αυξάνουν το κόστος παραγωγής. Η παραγωγή κρέατος αντιμετωπίζει επίσης υψηλότερο κόστος, μέρος του οποίου μετακυλίεται στους καταναλωτές. Ωστόσο, παραμένει ασαφές πόσο από το πρόσθετο εισόδημα φτάνει στην πραγματικότητα στους παραγωγούς. Σύμφωνα με μελέτη της εταιρείας συμβούλων διαχείρισης Ebner Stolz, ιδιαίτερα το εμπόριο τροφίμων επωφελήθηκε από τις αυξήσεις των τιμών για τα προϊόντα κρέατος και αλλαντικών. Δεδομένου ότι η απότομη αύξηση του ενεργειακού κόστους δεν αντανακλάται ακόμη πλήρως στις τιμές πώλησης, αναμένονται περαιτέρω αυξήσεις των τιμών.
Για παράδειγμα, οι μερικές φορές πολύ υψηλές τιμές βουτύρου δεν μπορούσαν να εξηγηθούν. Το κέντρο συμβουλών καταναλωτών NRW υποθέτει ότι πρόκειται για αδιέξοδα κέρδη στο λιανικό εμπόριο εις βάρος των καταναλωτών. Μια ένδειξη αυτού είναι το γεγονός ότι οι τιμές πέφτουν ξανά απότομα από τις αρχές του 2023. Εκτός από τις αρνητικές επιπτώσεις στην αλυσίδα αξίας των τροφίμων και την κερδοσκοπία σε πρώτες ύλες, λιπάσματα και βασικά τρόφιμα, η συσσώρευση αποθεμάτων από εταιρείες, καταναλωτές και χώρες όπως η Κίνα οδηγεί επίσης σε αυξήσεις τιμών. Συνολικά, η τιμολόγηση των τροφίμων είναι σε μεγάλο βαθμό αδιαφανής και κερδοσκοπική.
Παρεμπιπτόντως, τα βιολογικά τρόφιμα δεν ελήφθησαν υπόψη από το κέντρο συμβουλών καταναλωτών στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Όπως δείχνουν τα στοιχεία της αγοράς, δεν έχουν αυξηθεί στην τιμή τους στον ίδιο βαθμό με τα συμβατικά παραγόμενα τρόφιμα. Ένας λόγος για αυτό είναι η υποχρεωτική παραίτηση από τα ακριβά τεχνητά λιπάσματα. Εάν οι θετικές επιπτώσεις της βιολογικής γεωργίας στο κλίμα και το περιβάλλον περιλαμβάνονταν στην τιμολόγηση, τα βιολογικά φρούτα και λαχανικά θα μπορούσαν ακόμη και να πωλούνται φθηνότερα από τα συμβατικά προϊόντα.
Ανεξάρτητα από το αν είναι βιολογικό ή όχι, οι καταναλωτές πρέπει να είναι έτοιμοι να ξοδέψουν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους σε είδη παντοπωλείου. Είναι σημαντικό να παρακολουθούμε τους ανθρώπους που πλήττονται ιδιαίτερα ή απειλούνται από την επισιτιστική φτώχεια και να τους υποστηρίζουμε. Επειδή οι αυξήσεις των τιμών επιβαρύνουν ιδιαίτερα τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα, με αποτέλεσμα να μην μπορούν πλέον να αντέξουν οικονομικά μια δίαιτα που προάγει την υγεία. Περίπου τρία εκατομμύρια άνθρωποι στη Γερμανία πλήττονται πλέον από την επισιτιστική φτώχεια.
Melanie Kirk-Mechtel, www.bzfe.de
